Sałatka Cicerona z kopru włoskiego i fety – starorzymska prostota na nowoczesnym stole

Są takie smaki, które pozwalają nam na chwilę cofnąć się w czasie. Sałatka inspirowana kuchnią starożytnego Rzymu, z prostych składników, to właśnie taki moment – subtelny, ale poruszający. To danie mogło gościć na stole samego Marka Tulliusza Cicerona. Wystarczy kilka składników, by poczuć się jak w ogrodzie willi rzymskiego mędrca – z kawałkiem świeżego chleba i kielichem wina.

To naprawdę piękna myśl — że przez smak, zapach i wspólny posiłek możemy na chwilę „usiąść do stołu” z ludźmi sprzed wieków. Może właśnie dzięki takim chwilom historia staje się bardziej ludzka, bliska, ciepła — nie tylko daty i wydarzenia, ale konkretni ludzie, ich upodobania, ich życie codzienne. 

Nie zachowało się żadne bezpośrednie źródło mówiące: „Cicero jadł sałatkę z kopru włoskiego, sera i miodu”. Takie danie jest rekonstrukcją opartą na wiedzy o rzymskiej kuchni w I wieku p.n.e., w połączeniu z tym, co wiadomo o statusie społecznym Cicerona, jego stylu życia i dostępie do konkretnych produktów.

Co wiemy z pewnością:

• Fennel (koper włoski), ocet winny, miód, oliwa z oliwek, sery solone i czarny pieprz były powszechnie znane i używane w kuchni rzymskiej.
• Ciceron był członkiem klasy senatorskiej, jako zamożny obywatel miał dostęp do najlepszych składników.
• W tekstach starożytnych (m.in. Apicius) znajdziemy podobne kombinacje smakowe – słodko-kwaśne dressingi, użycie sera podobnego do fety, warzyw i ziół.

Ta sałatka to więc wiarygodna interpretacja kulinarna — coś, co mógł zjeść Cicero, nawet jeśli nie mamy na to dowodu z jego listów czy traktatów. To nie tyle konkretna historyczna potrawa, co kulinarna rekonstrukcja ducha epoki. I może Cicero uśmiechnąłby się nad tą sałatką z kopru włoskiego, oliwy i sera, widząc jak znów komuś smakuje.

Składniki (na 2 porcje):

1 mała bulwa kopru włoskiego (fenkułu), jak najcieniej pokrojona

ok. 60–80 g sera feta, pokrojonego w kostkę

1 łyżka oliwy z oliwek (ew.oleju słonecznikowego), jeśli ktoś nie lubi oliwy

1 łyżka białego octu winnego

1 łyżka miodu

świeżo mielony czarny pieprz

kilka listków świeżego oregano (opcjonalnie)

świeże pieczywo do podania

1. Koper włoski kroimy bardzo cienko – najlepiej na mandolinie lub ostrym nożem.
2. Przygotowujemy prosty dressing: mieszamy oliwę, ocet i miód do uzyskania emulsji.
3. Mieszamy koper dressingiem, dodajemy kostki fety.
4. Całość posypujemy świeżo mielonym czarnym pieprzem i ewentualnie dekorujemy oregano.
5. Podajemy od razu z kawałkiem świeżego chleba – najlepiej pszennego lub z dodatkiem orkiszu.

Uwagi:

• W starożytnym Rzymie używano sera solonego, często owczego – feta doskonale oddaje ten charakter.
• Miód i ocet winny były podstawą wielu sosów – ich połączenie z oliwą tworzy niemal uniwersalny rzymski dressing.
• Czarny pieprz był luksusem, ale obecnym w kuchni wyższych sfer – dziś na szczęście możemy się nim cieszyć bez ograniczeń.